Lichaamsbewustzijn is het vermogen om te begrijpen waar ons lichaam zich in de ruimte bevindt, hoe ons lichaam beweegt, wat verschillende lichaamssignalen betekenen en hoe ons lichaam er voor onszelf uitziet. Er is in wetenschappelijke literatuur echter nog geen eenduidige betekenis voor lichaamsbewustzijn. Dit zorgt voor uiteenlopende studies met een lage mate van evidentie. Onderdelen van lichaamsbewustzijn die in de literatuur benoemd worden zijn onder andere: zelfvertrouwen, vertrouwen op het lichaam, lichaamsbeeld, lichaamswaardering, lichaamsattitude, proprioceptie, interoceptie, bewustwording van en gevoeligheid voor lichaamssignalen, emotionele reactie op lichaamssensaties, temperatuurgevoel, aandacht regulatie, lichaamsbeleving, gevoel voor persoonlijke ruimte en lichaamstevredenheid.

Deze termen kunnen onderverdeeld worden in vier categorieën: 1) een affectief deel, dit omvat de emoties en gevoelens, 2) een perceptueel deel, dit omvat de waarneming en beleving van het eigen lichaam, 3) een cognitief deel, dit omvat de gedachten en overtuigingen en 4) een gedragsmatig deel, dit omvat het gedrag en reacties. Leren luisteren naar je lichaam. Hoe?

Hoe leer je luisteren naar lichaamssignalen?

Het leren luisteren naar lichaamssignalen vergt bewuste aandacht, oefening en geduld. Hier zijn enkele stappen en praktische tips die je kunnen helpen deze vaardigheid te ontwikkelen:

• Mindfulness en Meditatie:
  • Begin met eenvoudige mindfulness-oefeningen. Zit comfortabel en concentreer je op je ademhaling. Breng je aandacht naar verschillende delen van je lichaam en observeer de sensaties zonder oordeel.
  • Meditatie kan ook helpen. Body scan-meditaties richten zich specifiek op het bewust worden van de sensaties in elk deel van het lichaam.
• Luister naar je Ademhaling:
  • Let op je ademhaling. Merk op hoe je ademt, de snelheid, de diepte. Diep ademhalen kan helpen om te ontspannen en je bewustzijn naar het huidige moment te brengen.

• Bewuste Lichaamsbeweging:
  • Tijdens het sporten, dansen of bewegen, let op de sensaties in je lichaam. Voel de beweging, spierspanning en eventuele ongemakken. Dit helpt je om meer verbonden te raken met je fysieke zelf.

“Dans, voel, kies en doe. Blijf in verbinding met jezelf.”

• Dagboek bijhouden:
  • Houd een dagboek bij waarin je aantekeningen maakt van je fysieke sensaties, emoties en eventuele patronen die je opmerkt. Dit helpt bij het identificeren van verbanden tussen je lichaam en je geest.
• Stressbewustzijn:
  • Herken lichamelijke reacties op stress, zoals spierspanning, hoofdpijn of maagklachten. Door deze signalen op te merken, kun je eerder reageren op stress en deze beheersen.
• Luister zonder oordeel:
  • Vermijd oordelen over wat je voelt. Accepteer de sensaties zoals ze zijn, zonder te proberen ze te veranderen. Dit creëert ruimte voor een meer objectieve waarneming.
• Yoga, Tai Chi en dansante fysiotherapie:
  • Deze praktijken combineren lichaamsbeweging met bewuste ademhaling en concentratie. Ze bevorderen niet alleen fysieke flexibiliteit en kracht, maar ook lichaamsbewustzijn.

• Luisteren naar signalen van onbehagen:
  • Merk signalen van onbehagen op, zoals vermoeidheid, pijn of spanning. Reageer hierop door te voelen waar je behoefte aan hebt of rust te nemen, te ontspannen of hulp te zoeken indien nodig.
• Stilte en Rust:
  • Creëer momenten van stilte en rust in je dagelijkse leven. Dit kan variëren van korte pauzes tot langere periodes van ontspanning. Tijd nemen voor jezelf helpt bij het luisteren naar je lichaam.

Door regelmatig deze praktijken te integreren in je dagelijks leven, kun je je bewustzijn van lichaamssignalen vergroten en beter begrijpen wat je lichaam je probeert te vertellen. Het is een proces dat tijd en toewijding vergt, maar het kan leiden tot een dieper begrip van jezelf en een verbeterd welzijn.

Wil jij beter begrijpen wat je lichaam jou vertelt? Wil je leren luisteren naar je lichaam?