Er zijn drie stresstoestanden. Het herkennen van de lichaamssignalen per toestand helpt om vriendelijk naar jezelf te blijven en het zorgt voor meer effectief herstel en rust.

De nervus vagus

De nervus vagus speelt een grote rol, samen met het sympathisch zenuwstelsel, in het reguleren van stress en herstel en in het overleven bij gevaar. Deze hersenzenuw loopt van de hersenen naar de darmen en is samen met verschillende hersengebieden en het sympathisch zenuwstelsel onderdeel van het stresssysteem. Er vindt informatie uitwisseling plaats via de nervus vagus tussen darmen en hersenen, waardoor het lichaam snel kan reageren op gevaar. Gevaar kan zijn: een vijand of roofdier, een hoge werkdruk, hoge verwachtingen, sleutels kwijt zijn, een overlijden of ruzie.

De fysieke reactie is persoonlijk

De mate van de fysieke reactie op het gevaar is afhankelijk van jou associatie van de situatie en jou ervaring in het verleden. Heb je het al eerder meegemaakt en hoe veel stress ervaarde je toen? Ben je er zonder kleerscheuren vanaf gekomen of voelde je achteraf trots? Welke verschillende vaardigheden heb je om te kunnen reageren? Hoe veerkrachtig ben je? Is er veiligheid en /of steun? Allemaal super persoonlijk…

Het deel van het stresssysteem dat actief wordt, zorgt voor verschillende uitingen in het lichaam, emoties en gedachten.

• De voorkant zorgt voor ontspanning, veerkracht en herstel
• Het sympathisch zenuwstelsel zorgt voor vechten en vluchten, onrust en actie
• De achterkant van de hersenzenuw zorgt voor bevriezing, terugtrekken en stilvallen

Inzicht in de stresstoestanden zorgt voor vriendelijkheid naar jezelf en geduld en vertrouwen in je lichaam. Tijdens ‘De taal van je Lichaam’, 1 op 1 coaching, gaan we hier verder op in.

De signalen per toestand is per persoon verschillend. Hieronder een voorbeeld:

De stresstoestanden

Herken jij alle kleuren? Herken jij het gevoel, de gedachten, de emoties, de gedragingen? Iedereen gaat de hele dag afwisselend door deze toestanden heen. Alles tussen de stresstoestanden bestaat ook, net als de treden van een ladder.

Zwart

Kun je weer schakelen naar groen wanneer je in rood hebt gezeten of zak je altijd in zwart en voel je je leeg? Het vermogen om te reguleren en in de veerkrachtige groene toestand te komen geeft zelfvertrouwen. Je bent niet gek als je je somber en leeg voelt. Je stresssysteem geeft aan dat het tijd is om te herstellen. Het zegt: “shutdown!”. Het alarm gaat af en alle systemen in je lichaam gaan even ‘uit’. Gedachten worden negatief, zodat je je terug trekt, spijsvertering stopt, zodat er meer bloed naar andere weefsels kan. Emoties geven aan je bent leeg, somber, machteloos, je kan niks, zodat je blijft liggen en niet beweegt. Alle systemen zeggen: “je moet opladen, geef lichaam en geest rust.”

Rood

In deze maatschappij is er weinig ruimte voor ‘zwart’ dus rennen we door in ‘rood’. In ‘rood’ raast de onrust door ons lijf, stil zitten lukt niet, we doen 100 dingen tegelijk en ons brein draait op volle toeren om alles te onthouden, oplossingen te bedenken en de planning perfect te maken. Het voelt alsof je achter de feiten aanloopt en niks lukt of alles half gaat. Het is te veel, je bent moe en je lichaam geeft allerlei ongemakkelijke pijntjes en signalen. “Wat wil je nou?!”. Je voelt geen ruimte om te rusten, dus ren je door.

Groen

Terwijl je in ‘groen’ bent wie je wilt zijn. Je kunt aan wat het leven van je vraagt. Je kunt genieten van de kleine dingen, ervaart trots en tevredenheid, waardoor je gemakkelijk liefde uit naar de mensen om je heen. Een glimlach op je gezicht, stevig met je voeten op de grond en vertrouwen wat er nog gaat komen. Je kunt het aan, kom maar op. De ademhaling en spijsvertering gaan goed. Vanuit een stevige basis en veerkracht ga je het leven tegemoet.

Alle stresstoestanden hebben we nodig om te overleven. Er is geen goede of foute, positieve of negatieve toestand. Ze zijn er allemaal en hebben allemaal hun functie. Herken je ze en weet je wat je kunt doen om ertussen te schakelen? Dan heb je een superkracht in handen, want je kunt sneller terug naar groen of bewust rood inzetten om die stomme taken af te ronden.

Triggers en hulpbronnen

Er zijn triggers die ervoor zorgen dat je de ladder afloopt naar rood of zwart. Hulpbronnen zorgen ervoor dat je de ladder op loopt naar rood of groen. Het herkennen van deze triggers en hulpbronnen helpt om te switchen tussen de stresstoestanden.

Triggers kunnen dingen zijn die anderen of de omgeving doen, zoals geluid maken, fel licht, oordelen, boos zijn, zeuren, etc. Of triggers die jezelf doet, zoals te lang doorgaan, geen pauzes nemen, geen planning hebben, te strenge regels hanteren, vergelijken met anderen, doomscrolling, etc. Het herkennen welke triggers zorgen voor de rode of zwarte toestand helpt om eerder hulpbronnen in te zetten.

Hulpbronnen

Hulpbronnen zijn dingen die helpen om van zwart naar rood te gaan of van rood naar groen te gaan. Bij hulpbronnen kun je denken aan: een compliment krijgen, een goed gesprek voeren, een knuffel of hulp van iemand in het huishouden of met koken. Maar ook aan: op tijd pauzes nemen, gezond eten, wandelen, slapen, mediteren, dansen, sporten, iets voor een ander doen, doelen halen, zelfcompassie, etc.

Naast gezonde hulpbronnen kunnen ook ongezonde hulpbronnen helpen om uit zwart te komen waardoor je daarna een gezonde hulpbron kunt inzetten. Stel je voor dat je in zwart zit. Je neemt een biertje en merkt dat je iets helderder in je hoofd wordt, daarna kies je om de kamer te stofzuigen om vervolgens 10 minuten met je ogen dicht in stilte te liggen. Zo zul je sneller in groen komen in plaats van nog een of meerdere biertjes te nemen. Het biertje kun je ook vervangen door medicatie, doomscrolling op je telefoon, chocola of door nieuwe spullen kopen. Kort helpt het misschien, maar wat doe je daarna om ook daadwerkelijk in groen te komen.

Doen waar je behoefte aan hebt, luisteren naar je lichaam en vriendelijk zijn naar jezelf. Dat helpt je naar meer rust, zelfcompassie en veerkracht. Met het aanbod van Dans Beweeg Groei ontdek je meer over lichaamsbewustzijn en stress.